افتانا - مسئله خلیج فارس و قدرت ایران در فضای سایبر

به‌رغم تلاش‌های انجام شده از سوی فعالان سایبری نه تنها گوگل نام مجعول گذاشته شده در بخش جنوبی خلیج‌فارس را از روی گوگل زمین (google earth) حذف نکرد بلکه اساسا در سرویس پرطرفدار دیگرش یعنی نقشه گوگل (google maps) نیز نام خلیج‌فارس را به‌طور کلی حذف کرد و در این سرویس روی این پهنه آبی هیچ نامی مشاهده نمی‌شود.

این در حالی است که تا کنون ایرانیان ده‌ها طومار اینترنتی امضا کرده و از مسئولان گوگل خواسته‌اند به این تحریف تاریخی پایان دهد. با وجود این گوگل در برابر این فشارها سکوت کرده و تنها در یکی از وبلاگ‌هایش بیانیه‌ای غیر رسمی منتشر کرده که در آن آمده است گوگل وارد مناقشات میان کشورها در مورد نامگذاری دریاها و سرزمین‌های مختلف نمی‌شود و به همین جهت سعی دارد از اسامی رایج در هر منطقه برای نامگذاری مناطق مورد مناقشه استفاده کند. در این بیانیه به نامگذاری‌های مختلف برای دریاهایی مانند دریای میان کره و ژاپن اشاره و ادعا شده است که کاربران هر کشور اسم رایج در منطقه خود را هنگام بارگذاری سرویس‌های نقشه و زمینه گوگل مشاهده می‌کنند.

البته این نخستین بار نیست که نام خلیج‌فارس روی نقشه‌های منتشره توسط شرکت‌ها و رسانه‌های دیگر تحریف می‌شود. ماجرای تحریف نام خلیج‌فارس به ۱۰سال پیش برمی‌گردد؛ زمانی که یک خانم وبلاگ‌نویس ایرانی در وبلاگش نسبت به تحریف نام خلیج‌فارس در نشریه نشنال‌جئوگرافیک کانادا اعتراض کرد و متعاقب آن کمپینی در اعتراض به این نشریه شکل گرفت و با بمباران ای‌میلی سردبیرانش، این نشریه سرانجام وادار به عذرخواهی و اصلاح آن شد.

چندی بعد ایرانیان صفحه‌ای شبیه صفحه خطای ویندوز طراحی کردند که با لینک دادن انبوهی از وبلاگ‌نویسان به آن و استفاده از تکنیک موسوم به گوگل بمبینگ، این صفحه در رنکینگ گوگل برای جست‌وجوی عبارت مجعولی که برای خلیج‌فارس درست شده است به جایگاه اول ارتقا پیدا کرد. در این صفحه شبیه خطای ویندوز نوشته شده بود: خطا! چنین صفحه‌ای وجود ندارد لطفا با عبارت خلیج‌فارس جست‌وجو کنید!

طی سالیان بعد نیز قدرت سایبری ایرانیان در فضای مجازی برای دفاع از منافع کشور در حوزه حفظ تمامیت ارضی ایران و ممانعت از تحریف نام خلیج‌فارس خودنمایی کرد تا جایی که دبیر وقت شورای‌عالی امنیت ملی ایران در سفر به نیویورک در جمع ایرانیان مقیم خارج خواستار تکرار جنبش نرم افزاری خلیج‌فارس در سایر حوزه‌ها همچون مسئله هسته‌ای و فلسطین شد.

ماجرای خلیج‌فارس از جمله موضوعاتی است که تمام ایرانیان در هر کجای دنیا با هر گرایش و حزب و دسته‌ای در آن متفق بوده و دیدگاه یکسانی دارند اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد فقدان تحرک دیپلماتیک ایران پا به پای جنبش سایبری ایرانیان در این ماجراست. ورود دیرهنگام دستگاه‌های دولتی به این ماجرا و سکوت معنادار دیپلماتیک در برخی برهه‌های زمانی باعث شد تا این همسویی در همه اشکال آن نمود نداشته باشد.

سخن آخر اینکه در این کارزار سایبری، فعالان ایرانی از حمایت فنی و تکنولوژیک دولت برخوردار نبوده‌اند؛ نمونه آن این است که کمترین کمک مالی به فعالان سایبری حوزه دفاع از خلیج‌فارس اختصاص نیافته و در عوض محدودیت‌های فنی برای کاربران اینترنت در ایران روز به روز افزایش می‌یابد.اقدامات رسمی دولت و دستگاه‌های دولتی نیز ظاهرا کاری از پیش نبرده و نتیجه آن شده که اکنون گوگل جسارت را از حد گذرانده و چنین تحریف آشکاری را مرتکب شده و بر آن اصرار می‌ورزد.

حمید ضیایی پرور