فضای سایبری نیازمند جنگجویان سایبری در سطح جهانی است. ما باید این افراد را جذب کرده و آموزش دهیم

زمانی هر کسی اندامی متناسب با قدی کشیده و بنیه جسمی قوی داشت، بهترین گزینه برای جذب در ارتش بود و نظامیان نیز در میان انبوه کسانی که خواستار پیوستن به آنها بودند فقط چنین افرادی را انتخاب می‌کردند اما مدتی است این نظم آهنین دستخوش تغییراتی شده است و گه‌گاه افرادی را می‌بینیم که هیچ سنخیتی با تعریفی که از یک فرد نظامی در ذهن داریم، ندارند: جوانانی نحیف، بعضي با عینک‌هایی ته‌استکانی، موهایی ژولیده و در غالب موارد شلخته که گویی به نظم آهنین ارتش دهن‌کجی می‌کنند اما نکته جالب توجه اینکه فرماندهان ارتش نه‌تنها از این همه بی‌نظمی به خشم نمی‌آیند بلکه خود را متعهد به شنیدن نظرات این نیروهای تازه‌کار می‌دانند؛ نیروهایی که گویی فقط آنها هستند که با جنگ‌افزار قرن بیست و یکم آشنایی دارند و فقط آنانند که می‌توانند برگ برنده هر ارتش در جنگ سایبری باشند.

واقعیت جنگ در قرن بیست و یکم

با افزایش نگرانی درباره تهدیدات «جنگ‌افزار سایبری»، ارتش‌های جهان کم‌کم خود را درگیر رقابت با دیگران برای جذب دانشمندان رایانه‌ای می‌بینند زیرا اگر یک نکته در میان همه نظامیان مشترک باشد باور به این مساله است که جنگ‌های قرن بیست و یکم عمدتا جنبه سایبری دارند.

اما در حالی که پول برای جذب «جنگجویان سایبری» به وفور هزینه می‌شود، جذب متخصصان فنی و هکرها در سلسله مراتب ارتش بحث جدی دیگری است. علاوه بر این یافتن افرادی که قادر به کنترل و فرماندهی آنها باشد نیز کار سختی است. برخی از فرماندهان ارشد غرب بعد از تقریبا یک دهه جنگ‌های زمینی نسبتا غیرسایبری در عراق و افغانستان اکنون در مقایسه با غیرنظامیان اعتماد چندانی به فناوری مدرن مثل گوشی همراه و تبلت‌ها ندارند اما وقتی پنتاگون اعلام می‌کند که رایانه‌های آن هر روز میلیون‌ها بار آماج حملات هکرها قرار می‌گیرد، به نظر می‌رسد وقت تنگ است و فرماندهانی از این دست مجبورند خود را با دانش روز هماهنگ کنند.

ژنرال «رت هرنداندز» (Rhett Hernandez) که در حال حاضر ریاست مرکز فرماندهی سایبری آمریکا را بر عهده دارد در کنفرانسی درباره امنیت سایبری که ماه گذشته در لندن برگزار شد، گفت: «ما درگیر این مساله هستیم و هر روز نیز درگیرتر می‌شویم.» او افزود: «فضای سایبری نیازمند جنگجویان سایبری در سطح جهانی است. ما باید این افراد را جذب کرده و آموزش دهیم.»

روند معکوس اقتصادی در بحبوحه بحران مالی

حتی با وجود اینکه در دورانی به سر می‌بریم که بودجه نظامی کشورهای غربی هر روز کمتر می‌شود، بودجه‌های لازم برای امنیت سایبری هر روز بیش از پیش گسترش می‌یابند. پنتاگون در بودجه سال ۲۰۱۲ تنها ۵/۲ میلیون دلار را به تقویت قابلیت‌های سایبری خود اختصاص داده است.

در دسامبر سال گذشته، نیروی زمینی ارتش آمریکا اعلام کرد «اولین تیپ سایبری» آن عملیاتی شده است. در همین حین نیز نیروی دریایی و هوایی آمریکا اعلام کردند «ناوگان» و «اسکادران» سایبری خود را راه‌اندازی کرده‌اند.

این نیروهای سایبری موظفند نه‌فقط از سیستم‌ها و شبکه‌های نظامی آمریکا محافظت کنند بلکه مهارت‌های دفاعی لازم را فرا گیرند تا در جنگ‌های آینده برگ برنده را در اختیار داشته باشند. اما این مهارت‌ها چیست؟ قابلیت هک کردن و نابود کردن سیستم‌های صنعتی و نظامی مثل سیستم‌های کنترل الکتریسیته و ترافیک.

ژنرال «مایکل هایدن» (Michael Hayden) مدیر پیشین سیا می‌گوید: «فکر ارتش آمریکا، خوب یا بد این است که چطور می‌تواند افکار عمومی را متوجه فضای سایبری کند.»

ذهنیت سایبری جدید

کشورهای اروپایی، آمریکای لاتین، آسیایی و خاورمیانه‌ای همگی همین ذهنیت را دارند. چند سال قبل ارتش‌های جهان دیگر به ندرت اینترنت را جدی می‌گرفتند. در این میان روسیه و چین ظاهرا اهمیت بیشتری برای این حوزه قائل هستند و امیدوارند در این حوزه بتوانند سلطه آمریکا را بشکنند.

البته هستند در این میان منتقدانی که معتقدند سرمایه‌گذاری در این زمینه، نوعی اتلاف سرمایه است. «رالف لنگنر» (Ralph Langner) کارشناس امنیت سایبری می‌گوید: «نظریه من این است که سازمان‌های دفاعی بزرگ اطلاع چندانی از اینکه جنگ‌افزار سایبری چیست، ندارند و عمدتا رویکردهای سنتی خود را دنبال و تلاش می‌کنند تا حد امکان دست به آموزش هکرها بزنند.»

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که کلید اصلی عملیات موفق در فضای سایبری ـ مثل حمله استاکسنت که گفته می‌شود توسط آمریکا و اسرائیل علیه برنامه اتمی ایران مورد استفاده قرار گرفت ـ عمدتا جنبه کیفی دارد تا کمی.

متخصصان انگشت‌شمار

لنگنر می‌گوید: «فقط تعداد معدودی از افراد هستند که در این زمینه تخصص کافی دارند و می‌توان آنها را به خدمت گرفت.» او حتی معتقد است تعداد متخصصان واقعی در این زمینه به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد و جذب این افراد در یک محیط نظامی نیز کار سختی است. از این رو فرماندهان نظامی آنها سرگرم تلاش برای تغییر این روند هستند و با کاهش سختگیری‌های نظامی تلاش می‌کنند زمینه را برای جذب این افراد فراهم کنند.

در حال حاضر نیروی دریایی آمریکا شرایط جذب نیروی جدید خود را تا حد زیادی تعدیل کرده است و دیگر برخلاف سابق خبری از سختگیری‌های نظامی نیست. یک مقام نظامی اروپایی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «تلاش برای جذب نیروی مناسب بسیار سخت است زیرا در حال حاضر ارتش با بخش خصوصی در این زمینه رقابت دارد و طبیعی است که محیط بخش خصوصی جذابیت بیشتری برای نخبگان رایانه‌ای دارد.»

مثلا در سال‌های اخیر، سازمان‌هایی مثل سازمان امنیت ملی آمریکا و برخی نهادهای نظامی دیگر در انگلیس برخی از بهترین کارمندان خود را از دست دادند زیرا این افراد سر از شرکت‌هایی مثل گوگل و مایکروسافت درآوردند.

کارشناسان بر این باورند که قابلیت جنگ‌افزارهای سایبری خشن به خصوص آن دسته از جنگ‌افزارهایی که با اقدامات مرگبار سر و کار دارند باید فقط در اختیار ارتش باشد نه سازمان‌های جاسوسی. اما در مقابل بسیاری دیگر نیز نگرانند که سازمان‌های نظامی با کسب این فناوری‌ها عملا صداهای دیگر را در کشور خاموش کنند.

نکته‌ای که کارشناسان در مورد آن اتفاق نظر دارند این است که در قرن بیست و یکم نظامیان در کل به خصوص فرماندهان ارشد آنها عمدتا باید بر یادگیری ادغام ابزارهای جدید در برنامه‌های آموزشی و شناختی جنگی تمرکز کنند.