مصاحبه ای خواندنی با "تیم برنرز- لی" پدر وب. وی در این گفتگو با اشاره به فرآیند اختراعی که توانست در دنیا نوآوری ایجاد کند، همچنان معتقد است ابزارهای همکاری که بر روی اینترنت در اختیار داریم هنوز کافی نیست

به گزارش افتانا به نقل از خبرگزاری مهر، ۱۳ مارس ۱۹۸۹ ایده توسعه www در سندی به نام "مدیریت اطلاعات: یک طرح پیشنهادی" پذیرفته شده بود و همین نکته باعث شده که اغلب از روز پذیرفته شدن این طرح پیشنهادی به عنوان روز تولد وب یاد شود.

اما ۱۲ نوامبر ۱۹۹۰ یک مهندس شورای تحقیقات هسته ای اروپا (سرن) به نام "تیم برنرز- لی" مفاهیم اساسی یک "مافوق متن چندرسانه ای سیاره ای" را در قالب پروتکل HTTP رسما اعلام کرد و به عنوان "پدر وب" شناخته شد.

در نهایت در ۶ آگوست ۱۹۹۱ اولین وب سایت با نشانه www بر روی اینترنت راه اندازی شد و در ۳ آوریل ۱۹۹۳ وب در اختیار عموم قرار گرفت.

"تیم برنرز- لی" که امروز ۵۶ سال دارد در لندن به دنیا آمده و در حال حاضر در "ام. آی. تی" (موسسه تکنولوژی ماساچوست) تدریس می کند.

وی با دریافت "جایزه هزاره" (Millennium Prize) به عنوان یکی از ۱۰۰ فرد مهم قرن گذشته معرفی شد و لقب "پدر وب" را یدک می کشد.

اهمیت "شبکه جهانی وب" یا "پهنای جهانی وب" که به اختصار www نامیده می شود آنچنان بالا است که بسیاری از مردم در سراسر دنیا تصور می کنند وب و اینترنت دو مفهوم هم معنی هستند. این درحالی است که وب زیرمجموعه اینترنت است.

روزنامه ایتالیایی "لارپوبلیکا" ۲۰ سال پس از اختراع وب و در بزرگداشت ۲۰ نوامبر ۱۹۹۰ مصاحبه ای را با "سر تیم برنرز- لی" درباره آینده اینترنت و لزوم دسترسی همه مردم دنیا به شبکه انجام داد که در ادامه می خوانید: 

وب دقیقاً در چه تاریخی اختراع شد؟

در خلق وب برای من یک لحظه بزرگ، دقیق و مشخص وجود نداشت که فریاد بزنم: یافتم! بلکه برای رسیدن به مفهوم وب مسیری طولانی وجود داشت. اگر بخواهیم آغاز این مسیر را نشان دهیم باید آن را از ۱۹۸۰ و از زمانی در نظر بگیریم که برنامه ای را به نام Enquire نوشتم. 

من در آن زمان یک فیزیکدان جوان بودم و در سرن ژنو کار می کردم. این برنامه برای اینکه بتوانم ردپای پیچیده روابط میان افراد، ایده ها، پروژه ها و رایانه های آن جامعه علمی فوق العاده را پیدا کنم به من کمک می کرد. اما Enquire تنها برای یک استفاده شخصی بود. 

سپس، در سال ۱۹۸۰ یادداشتی برای روسای خود نوشتم. یک یادداشت تاریخی! هرچند در آن زمان اهمیت آن را نمی دانستم. این یادداشت در واقع پیشنهاد یک فضای مشترک بود که در آن بتوان اطلاعات را قرار داد. این فضا را وب نامیدم. ایده من شبکه ای را پیش بینی می کرد که دسترسی آسان به حجم وسیعی از اطلاعات را فراهم می کرد و به راحتی می توانست اطلاعات را بر روی خود حفظ کند.
 
در سال ۱۹۹۱ این فضای شبکه برای دانشمندان سرن وارد عمل شد و به همین دلیل من در سایر نقاط دنیا شروع به دفاع از آن کردم. اکنون دقیقاً ۲۰ سال می گذرد و می توانم بگویم که ما یک موفقیت بزرگ داشته ایم.

اما دانشنامه آزاد آنلاین "ویکی پدیا" و صفحه اول سایت info. cern.ch (سایت اطلاع رسانی سرن) ۶ آگوست ۱۹۹۱ را به عنوان تاریخ تولد وب معرفی کرده اند. آیا این تاریخ به خصوصی است که باید آن را به فرزندان خود انتقال دهیم؟ آیا شما این روز را جشن می گیرید؟

در واقع این تاریخ، چندان واقعی نیست. در روز ۶ آگوست ۱۹۹۱ تنها کاری که کردم این بود که یک پیام alt.hypertext را به گروه خبری فرستادم تا از طریق آنها وب را به دنیا معرفی کنم. اما در آن زمان وب در داخل جامعه سرن در دسترس بود و برای من وجود داشت.

بعضیها می گویند: برنرز- لی عالی بود، اما وب را تصادفی و در حالی که در تلاش برای ساخت سیستمی برای شکل دهی اطلاعات بود اختراع کرد. آیا این حقیقت دارد؟

قطعاً خیر! درحقیقت من آن را بلافاصله "پهنای جهانی وب" یا "شبکه بزرگ جهانی" نامیدم و خواستم که برای آدرسهای سایتها نام "شناسه جهانی ماخذ" یا Url را انتخاب کنم، اما این نام از سوی جامعه مهندسان پذیرفته نشد. آنها به من گفتند: این واژه "جهانی" (universal) را چطور می خواهید تعریف کنید؟ و من گفتم: قبول! آن را "یکنواخت" (Uniform) می نامم لااقل مجبور نیستم علامت اختصاری Url را تغییر دهم.

در دفاع از باز بودن وب اغلب گفته می شود که وب سکویی برای نوآوری است. اما سخت است که این را به کسی گفت که فکر می کند اینترنت تنها برای فرستادن ایمیل و یا به روزسانی پروفایل است...

باید بگویم وقتی که مردم یک ایمیل ارسال می کنند و یا در یک شبکه اجتماعی هستند معمولاً یک هدف خلاقانه دارند. ایده وب که در پشت همه اینها قرار دارد این است که اگر فردی نصف یک ایده خوب را دارد و نصف دیگر آن در سر یک نفر دیگر است وب می تواند میان این دو ایده نقش یک متصل را ایفا کند و اجازه دهد این دو نیمه با هم یکی شوند.

یعنی وب ساختمانی برای توده مردم است؟

چه تعریف زیبایی! این، نوآوری وب است. درحقیقت تمام فناوریها نوآوری به همراه ندارند. یک فناوری می تواند نقش "فوندانسیون" و یا "سقف" این ساختمان را داشته باشد. اولی، پایه است که از مهمترین توسعه ها حمایت می کند و دومی ارزش فوری و لحظه ای عرضه می کند و بنابراین برای ارائه کننده اش پول به ارمغان می آورد. اما وب یک فناوری "بنیادی" است.

آیا می توان گفت که سیستمهایی مثل اپل و ... در جبهه مخالف وب آزاد قرار دارند؟

در اینجا میان ماهیت کسب درآمد و ابداع، یک نبرد و یا بهتر بگویم یک تنش سازنده وجود دارد. ممکن است که یک شرکت نیاز داشته باشد که کنترل تمام سیستم را برای ارائه سرویسهای خوب، کسب مشتری و در نتیجه پرداخت پولهای کلان به برنامه نویسان اش در دست داشته باشد. اما اگر این نیاز به یک سلطه گری تبدیل شود و آزادی مردم را محدود کند بازار خود را از دست خواهد داد. همانند یک باغ بسیار زیبا اما بسته که نمی تواند زیبایی خود را با یک جنگل بزرگ به رقابت بگذارد.

باغ "سیب" به تازگی باغبان خود را از دست داده است. واکنش شما به خبر درگذشت استیو جابز چه بود؟

من بر روی وبلاگ خود یک مطلب نوشتم. ما تقریبا یکبار همدیگر را در اجلاس توسعه دهندگان شرکت NeXT در فرانسه ملاقات کردیم. او چیزهای بسیاری را از اتاق کار خود رصد می کرد.