دائره المعارف مختصر تهدیدات دنیای سایبر (قسمت پایانی)

چـگـونـه مـی تـوانـم بـه کـودکـانـم کـمـک کـنـم در ایـنـتـرنـت ایـمـن بـمـانـنـد؟
_ در ابتدا خطرات ممکن را که با آن مواجه می شوند، در نظر بگیرید. این خطرات شامل موارد زیر می شود: “ دانلودهای ناآگاهانه” (یعنی برنامه های بدخواهانه و مخرب که هنگام بازدید از یک صفحه وب در رایانه شما به صورت خودکار نصب می شود).
_ خطر آلودگی از طریق برنامه های P۲P اشتراک فایل که به دیگران امکان دسترسی به رایانه شما را می دهد.
_ تبلیغات ناخواسته، شامل: صفحات بازشو و برنامههای تبلیغاتی؛ اینها گاهی به طور خودکار همراه با برنامه های رایگانی نصب می شوند که در اینترنت برای دانلود در دسترس هستند
_ مـحـتـوای نـامـنـاسـب
_ فریب خوردن جهت افشای اطلاعات شخصی (درباره دیگران یا خودتان)
_ دانلود محتوای غیرمجاز .(مانند فایلهای موزیک یا ویدیو)
_ هدف قرار گرفتن توسط تهدید کنندگان آنلاین
_ مجذوب شدن (مثلاً در اتاق های گفتگو)توسط خلافکاران .

چـه گـام هـایـی را بـرای مـحـافـظـت از کـودکـانـم مـی تـوانـم بـردارم؟
کودکان می توانند همانند دنیای واقعی، در دنیای آنلاین نیز آسيب پذیر باشند و مهم این است که شما خطرات بالقوه را بشناسید. اقدامات زیر را می توانید انجام دهید تا شانس این که آنها در معرض خطرات قرار بگیرند را به حداقل برسانید.

_ با کودکان خود درباره خطرات بالقوه در اینترنت صحبت کنید.
_ در صورت امکان، رایانه خود را در یک اتاق تفریح خانوادگی قرار دهید و بکوشید رایانه را به صورت یک تجربه خانوادگی مشترک درآورید.
_کودکان خود را تشویق کنید تا در مورد هرچیز آنلاینی که تجربه می کنند و آنها را مضطرب یا ناراحت می کند، با شما صحبت کنند.
_ محــتوای قــابل دسترسی از رایانه را محدود کنید. بسیاری از نرم افزارهای امنیت اینترنتی این امکان را در اختیار شما قــــرار می دهند. به علاوه، اینتــرنت اکسپلورر حاوی یک برنامه Content Advisor است که می تواند به شما در انجام این کار کمک کند.

در مسیــر زیــر مـی تــوانیـــد آن را بیــابیــد:
Tools | Internet Options | Content
_ از رهنمودهای بالا جهت حفاظت از رایانه تان در برابر برنامه های مخرب و هکرها پیروی نمایید و به کودکان خود توضیح دهید چگونه به حفاظت از آن ها کمک
می کند .
_ رهنمودهایی برای آنها در مورد این که چه کاری را انجام دهند و چه کاری را انجام ندهند ،ارائه نمایید. موارد زیر برخی از کارهایی است که باید در مورد آنها فکر کنید:
_ آیا خوشحـال هستید که به کودکـان خود اجـازه میدهیـد...
در شبکـه هـای اجتمـاعی یا سایر وب سایتها ثبت نامکنند؟
_ خرید آنلاین انجام دهند؟
_ فایل های موسیقی، ویدیو یا برنامه دانلود کنند؟
_ از برنامه های پیام رسانی آنی استفاده نمایند؟
_ از اتـاق های گفتگـو بـازدید نمایند؟
_ اگر پاسخ به دو سوال آخر مثبت است، مطمئن شوید کودکان شما می فهمند نباید با افراد ناشناس گفتگو (chat) نمایند.
_ به خاطر داشته باشيد كه پاسخ ها ممکن است با رشد سنی کودکان تغییر یابد.

کـلـمـات عـبــور
انتخاب یک کلمه عبور جهت ایمن مانـدن در محیط آنلایـن ضـروري می باشد. فقط از تعدادی قانـون طلایی پیروی نمایید، که به طـرز تعجب آوری، افراد آن را نادیـده میگیرند. آیا می دانید سه مورد از رایج ترین کلمات عبور کدامند؟
’password’ و‘monkey’و ‘۱۲۳۴۵۶۷’.

چـرا کـلـمـات عـبـور مـهـم هـسـتـنـد؟
امروزه اینترنت را برای گستره وسیعی از فعالیتها شامل: بانکداری اینترنتی، خرید و جستجوی اینترنتی به کار می بریم. همچنین به طور فزاینده از آن جهت ارتباط با دیگران بهره می گیریم.

در سال های اخیر تعداد سایت های شبکه اجتماعی از قبیل Facebookو MySpace و غیره رشد زیادی یافته است. ما همگي، انواع جزئیات شخصی و نیز موسیقی و تصاویر و ویدیوها را بـه اشتراک می گذاریـم.

متاسفانه هرچه جزئیات شخصی بیشتری را قابل دستـرس نماییم، بیشتر در معـرض سرقت آنلاین هـویت هستیم.
سرقت هویت، هنگامی رخ می دهد که یک تبهکار، اطلاعات شخصی محرمانه را سرقت می کند که او را قادر می سازد متقلبانه تحت نام شما ،کالاها و خدمات را به دست آورد.
یک تبهکار می تواند برای مثـال یک حساب بانکـی باز نماید، یک کارت اعتباری به دست آورد یا درخواست گواهینامه رانندگی یا گذرنامه نماید. یا آنها می توانند به سـادگی مستقیمـاً از حساب بانکـی شمـا پـول سـرقت نمایند.

با دانستن این که کلمات عبور از این اطلاعات ارزشمند محـافظت می نمـایند، اهمیت آنهـا به وضـوح آشکـار می شود. شما باید از همه حساب های آنلاین خود به کمک کلمات عبور، محافظت نمایید. اما باید در هنگام انتخاب آنها مراقب باشید.
کلمات عبور کمک می کنند تا خود را دربرابر سرقت هویت ایمن نگه دارید.

آنها دسترسي به مشخصات شما را توسط تبهکاران و دستيابي به حساب بانکی شما (یا سایر حساب های آنلاین) و سرقت پول تان را دشوارتر می کنند.
انتخاب یک کلمه عبور، بخش عمده خطر قرباني شدن از سوي تبهكاران را كاهش مي دهد. رهنمودهای زیر باید به شما در هنگـام انتخاب کلمات عبـور برای حسابهـای آنلاین تـان، کمک نماید.

چـگـونـه کـلـمـات عـبـور ایـمـن انـتـخـاب نـمـایـیـم؟
_ کلمات عبور شما باید قابل یادآوری باشد تا مجبور نباشید آنها را ثبت کنید یا در یک فایل در رایانه تان ذخیره نمایید (به یادآورید این فایل می تواند توسط تبهکاران اینترنتی به سرقت برود).
_ از کلمات حقیقی که هکر یا تبهکار اینترنتی می تواند در لغت نامه آن را بیابد، استفاده نکنید.
_ ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک ، اعداد و کاراکترهای غیرالفبایی از قبیل علائم نقطهگذاری را بهکار برید (گرچه مورد آخری همیشه مجاز نیست).
_ از کلمات عبوری گردشی استفاده نکنید ؛ برای مثال از ‘password۱’, ‘password۲’, ‘password۳’ و غیره برای حساب های مختلف استفاده نکنید.
_ در صورت امکان از یک عبارت به جای یک کلمه ساده، استفاده کنید.
_ از کلمه عبور یکسان برای حسابهای مختلف، استفاده نکنید. اگر یک تبهکار کلمه عبور یک حساب را بیابد، می تواند برای دسترسی به حساب های دیگر نیز از آن استفاده نماید.

چگـونـه کلمـات عبـور را ایمـن نگـه داریـم؟
_ از کلمات عبور واضح و قابل حدس از قبیل نام همسر، نام کودک، نام سگ خانگی خود، شماره خودرو، شماره کدپستی و غیره استفاده نکنید.
_ کلمه عبور خود را به همه نگویید.
_ اگر یک سازمان با شما تماس می گیرد و از شما کلمه عبور را حتی با تلفن می خواهد، اطلاعات شخصی خود را بروز ندهید.
_ به خاطر داشته باشيد كه نمی دانید چه کسی در آن سوی خط تلفن است.
_ اگر یک فروشگاه آنلاین یا هر وب سایتی به شما یک تاییدیه پست الكترونيكي ارسال می کند که حاوی کلمه عبور جدید است، مجدداً وارد سایت شوید و فوراً کلمه عبور خود را تغییر دهید.
_ بررسی کنید نرم افزار امنیتی اینترنت در رایانه شما تلاش های تبهکاران جهت گرفتن یا سرقت کلمات عبور را مسدود می کند.

ایـمـن کـردن یـک شـبـکـه بـیـسـیـم
اگر شبکه بی سیم (wireless) شما امن نباشد، یک هکر میتواند به آسانی اطلاعاتی را که ارسال و دریافت میکنید یا همه فایل هایی را که روی رایانه شما ذخیره شده است، به دست آورد.

چـرا ایـمـن کـردن شـبـکـه بـی سـیـم مـهـم اسـت؟
ایـن روزهــا، بیشتر رایانـه ها دارای قــابلیت بیسیم هستند.
آنها به شما این امکان را می دهند بدون یک کابل شبکه فیزیکی به اینترنت متصل شوید. البته مزیت اصلی این است که می توانید رایانه تان را در هرجایی در خانه یا اداره ( تازمانـیکه در محدوده مسیـریاب بیسیم باشد) استفاده نمایید. با این حال، خطرات بالقوه ای در شبکه بی سیم وجود دارد ؛مگر این که شبکه خود را ایمن سازی نمایید:
_ یک هکر می تواند هرگونه اطلاعـاتی را که ارسال و دریـافت می کنید به دست آورد.
_ هکر می تواند به شبکه بی سیم شما دسترسی یابد.
_ شخص دیگری می تواند دسترسی شما به اینترنت را به سرقت ببرد.

لــذا، اگر شبکـه بی سیـم شمـا حفاظت نشود، هکـر میتواند هرگونه اطلاعات ارسالی شما را به دست آورد، به شبکه شما و لذا فایل های به اشتراک گذاشته شده دسترسی پیدا نماید؛ از اتصال شما جهت دسترسی به اینترنت استفاده نماید که اين، به ویژه، هنگامی اهمیت می یابد که در بسته اینترنتی خریداری شده ، دارای محدودیت دانلود باشید و یک تبهکار پهنای باند شما را به سرقت برد.

چـگـونـه مـی تـوانـم شـبـکـه بـیسـیـم خـود را ایـمـن نـمـایـم؟
مراحل ساده ای جهت ایمن کردن شبکه بی سیم و به حداقل رساندن این خطرات وجود دارد:
_ کلمه عبور حساب مدیر سیستم (administrator) را برای روتـر (مسیـریـاب) بی سیم خود تغییر دهید. یافتن کلمه عبور فرضي و استفاده از آن برای دسترسی به شبکه بی سیم تان، برای هکر آسان است ولذا از استفاده کلمه عبور قابل حدس، اجتناب ورزید. از رهنمودهای بخش انتخاب کلمه عبور پیروی نمایید.
_ پخش نام شبکه در فضای اطراف یا به عبارتی SSID (Service Set Identifier را در حالت off قرار دهید تا از اعلام حضور دستگاه بی سیم در فضای اطراف ، جلوگیری نمایید.
_ رمــزدارکردن (encryption) را در تنظیمات اتصال خود فعال نمایید: حالت WPA encryption در صورت پشتیبانی از سوی دستگاه شما، بهترین حــالت مــی بــاشد (در غیـر این صورت از WEP encryption استفاده نمایید)
_ نام پیش فرض SSID را در دستگاه بی سیم خود تغییر دهید. باز هم برای هکر ، یافتن نام فرضي و سپس استفاده از آن جهت تعیین محل شبکه بی سیم، آسان میباشد. از به کار بردن نامی که به آسانی قابل حدس باشد، اجتناب نمایید. شما باید از رهنمودهای بخش انتخاب کلمه عبور پیروی نمایید.

نشـانـه هـای یـک رایـانـه آلـوده چیـسـت؟
همیشه آسان نیست که بگوییم آیا رایانه به خطرافتاده است یا خیر. بیش از چیزی که تاكنون بـوده است، نویسندگان ویروس ها، کرم هـا، تروجان هـا و بدافزارهـای جاسوسی (spyware) در مقیاس وسیع ، در حال مخفی سازی کدها و اعمال برنامه هایشان روی یک رایانه آلوده هستند.
به همین دلیل ، پیروی از توصیه ارائه شده در این راهنما ضروری می باشد؛ مخصوصاّ نرم افزار امنیتی اینترنت را نصب کنید و مطمئن شوید وصله های امنیتی را روی سیـسـتــم عـامــل و بـرنـامــه هـا نصـب می کنیـد و بـه طـور منظـم از اطـلاعـات خـود، نسـخـه پشـتیبـانتهیـه نمـاییـد.

تهیه فهـرستـی از نشـانه هـای مشخصـه از یک رایانه تحت خطر، بسیار دشوار است ؛ زیرا نشانه های یکسان نیز می توانند توسط مشکلات سخت افزاری و یا نرمافزاری حـادث شوند.

موارد زیر تنها نمونه هايي از آنها می باشد:
_ رایانه شما غیرعادی رفتار می کند ؛یعنی به صورتی که قبلاً ندیده اید.
_ پیغام ها یا تصاویر غیرمنتظره مشاهده می کنید.
_ صـداهای غیـرمنتظـره و بـه صـورت تصادفی می شنوید.
_ برنـامه ها بـه صورت غیرمنتظره اجرا می شوند.
_ دیواره آتـش خصوصی شما اعـلان می نماید یک برنامه کاربردی تلاش نموده است به اینترنت متصل شـود ( و آن برنامه ای نیست که شما اجرا کرده اید).
_ دوستانتان به شما می گویند پیغام های الكترونيكي، از آدرس شما دریافت کرده اند؛ در حالی که چیزی برايشان ارسال نکرده اید.
_ رایانه شما بـه طـور مکـرر، هنگ می کند یا برنامهها به کندی اجرا می شوند.
_ پیغام های خطای سیستمی زیادی را دریافت می کنید.
_ هنگامی که رایانه را راه اندازی میکنید، سیستمعامل بارگذاری نمیشود.
_ پیام هایی دریافت می کنید مبنی بر ایـن که فـایلها یا پوشه های شما پاک شده اند یا تغییر یافته اند.
_ هنگامی که از در حال اجـرا بودن برنامـه ای مطلع نیستید، دسترسی به هارد دیسک به شما اعـلان میشود (توسط یکی از چراغ های چشمک زن کوچک)
_ مــرورگـر وب شـمــا بـه طـور غیـرعـادی رفتـار مـی کـنــد. بـرای مـثـال ، نـمـی توانـیـد پـنجـره مـرورگـر را بـبـنــدیـد.

راهـکـارهــای عـمـلـی
اگر هر یک از مـوارد بـالا را تجربه نمودید، وحشتزده نشویـد.
ممکن است یـک مشکل سخـت افــزاری یا نرم افزاری داشته باشید تا یک ویروس، کرم یا تروجـان. موارد زیـر را باید انجام دهید:
_ اتـــصـــال رایـانه خـود را از اینتـرنت قطـع کنیـد. اگر سیستم عامل شما بارگذاری نشد، رایـانه را در حـــــالـت safe mode راه اندازی نمــاییــد (هنگام روشـــن کـردن رایــانه کلید F۸ را نـگه داریــد. سپـس ‘safe mode’ را از منویی که ظاهر می شود انتخاب نمایید) یـا این که رایانه را از یـک CD راهانداز، بوت نمایید.
_ مطمئن شوید امضاهـای نرم افزاری آنتی ویروس شما، بـروز است.
در صورت امکان، بسته های بـروزآوری را به کمک رایانهای که فکر می کنید به خطر افتاده است دانلود نکنید، بلکه از رایانه دیگری استفاده کنید (برای مثال به کمک رایانه یک دوست)
این موضوع مهم است: اگر رایانه شما آلوده شده است و به اینترنت متصل می شوید، یک برنامه مخرب ممکن است اطلاعـات مهمـی به یک هکـر راه دور ارسـال نمـاید یا این که خـود را به افـرادی ارسـال نمایـد که آدرس های ایمیـل آنها در رایانه شما ذخیره شـده است.
_ اگر در حذف برنامـه های مخرب مشکلـی داریـد، وبسایت شرکت سازنده نرم افزار امنیتی را بابت اطلاعات درباره برنامه های کمکی، جهت پاک کردن آن برنامه مخرب بررسی نمایید.
_ اگر رایانه شما به یک شبکه محلی متصل است ، آن را از شبکه قطع کنید.
_ کل رایانه را اسکن کنید.
_ اگر یک برنامه مخرب پیدا شد، از رهنمودهای تهیه شده توسط فروشنده نرم افزار امنیتی اینترنت پیروی نمایید.
برنامه های خوب امنیتی ،گزینه ای را برای از حالت آلوده خارج کردن فایل های آلوده و پاک کردن کرم ها و تروجان هـا، ارائه می نمایند.
_ آنـهــا هـمـچـنـیـن یک فـایــل گـزارش ایـجــاد می کـنـنــد که اســامـی فـایــل های آلـــوده و بـرنـامــه های مـخـرب یـافـت شـده در رایـانـه شمـا را فـهــرسـت می نـمـایــد.
_ اگر نرم افزار امنیتی اینترنت در رایانه شما چیزی پیـدا نکــرد، سیسـتم شمـا احتـمالاً آلـــوده نـشــده است. سخــت افـزار و نرم افزار نصب شده روی رایانه خود را بررسی نمایید (هرگونـه نرم افزار بدون مجوز و فایل های زاید را پاک کنید) و مطمئــن شویــد آخرین وصلــه های امنیتی سیستم عامل و برنامه ها نصب شده باشنـد.
_ در صــورت لـزوم، با قـسمــت پشتیـبــانی فنــی شرکــت ســازنـده نـرم افـزار امنیــتـی بـرای مشــورت بیشتـر، تمــاس بگیــریـد.
شمـا همچنیـن می توانید از آنها بپـرسید که چگونه می توان یک فایل نمونه را برای بررسی بیشتر توسط یک ویروس یـاب ارسال نماییـد.
(با همکاری شرکت ایدکو)