نیمه‌آبان‌ماه، آغاز ثبت کارت بانکی برای تراکنش‌های USSD

ثبت کارت بانکی برای تراکنش‌های USSD از ۱۵ آبان‌ماه اجرایی می‌شود.

به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، ممنوعیت استفاده از کدهای USSD برای انجام تراکنش‌های بانکی از اول مهرماه و از طرفی، تغییر در شیوه استفاده از آنها دو‌عاملی بود که توانست USSD را به موضوع بحث بیشتر محافل صنعت پرداخت الکترونیکی تبدیل کند. 

اکنون در نخستین روزهای آبان‌ماه هستیم و علی‌رغم اینکه بانک مرکزی این کانال را نا‌امن می‌داند تا به امروز تغییر و تحولات چشمگیری در نحوه ارائه خدمت این سرویس اتفاق نیفتاده‌است و همچنان آینده این کانال پرداختی مبهم است. 

در همین رابطه به سراغ فرهنگ فرزان، معاون توسعه کسب‌وکار اتیک، که یکی از شرکت‌های فعال در این حوزه است، رفتیم تا در گفتگویی مفصل ببینیم که قرار است چه اتفاقی برای کدهای USSD بیفتد.

بانک مرکزی از 6ماه پیش بخش‌نامه‌ای مبنی‌بر ممنوعیت استفاده از کدهای دستوری به شیوه فعلی از اول مهرماه صادر کرد و در آن مقطع تنها راه حفظ USSD را افزایش امنیت آن اعلام کرد. اواسط شهریورماه نیز در نشستی با شرکت‏های پرداخت، راهکار مطلوب افزایش امنیت را اعلام کرد. لطفا کمی در این خصوص توضیح دهید؟ اینکه خواسته بانک مرکزی دقیقا چیست و از طرفی شرکت های پرداخت قرار است چه کارهایی انجام دهند؟ 
مسئله بانک مرکزی با کدهای USSD، مسئله‌ای کاملا روشن است؛ ورای تمامی سلایق و علایق، یک محدودیت فنی- امنیتی مشخص در این کدها وجود دارد و آن، امکان ثبت هم‌زمان شماره کارت و رمز خرید اینترنتی بر بستر USSD است. بانک مرکزی جلسات مختلفی را با اپراتورها، بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت برگزار کرده‌است و نهایتا بر اساس پیشنهادهای مطرح شده در جلسات، تصمیم گرفته‌شد یک راهکار میانی راه‌اندازی شود و مصرف‌کنندگان نهایی این سرویس، کارت‌های بانکی خود را برای انجام تراکنش در بانک صادرکننده کارت ثبت کنند؛ به این معنا که با شماره‏گیری USSD از طریق شماره تلفن همراه کاربران، عملاً شماره کارت بانکی کاربر موردنظر فراخوانی شود و نیازی به وارد کردن آن از سوی کاربر در بستر USSD نباشد. 

در واقع بانک مرکزی قصد دارد این سامانه که از آن با عنوان «پیوند» یاد می‌شود، را راه‌اندازی کند تا کاربران بتوانند بدون وارد کردن شماره کارت بانکی و به بیان دیگر بدون به خطر انداختن امنیت حساب بانکی خود از کدهای USSD استفاده کنند. 

این طرح از چه زمانی اجرا می‌شود؟
طبق اعلام بانک مرکزی، طرح الزام به ثبت کارت بانکی جهت انجام تراکنش‏های مبتنی‌بر USSD از ۱۵ آبان اجرایی می‌شود. همان‌طور که گفتم بر اساس این طرح باید بین شماره همراه کاربران کدهای USSD و شماره کارت بانکی آنها ارتباط برقرار شود. البته هنوز درباره روش انجام این کار و اینکه قرار است حضوری باشد یا از طریق درگاه اینترنتی و موبایلی، صحبتی نشده‌است. در این بین، نکته‌ای مهم‌تر وجود دارد، طبق بخش‌نامه بانک مرکزی از ابتدای مهرماه تا ۱۵ آبان‌ماه، کاربران سرویس‏های USSD تنها می‏توانند از سرشماره‏هایی برای انجام تراکنش‏های مبتنی‌بر USSD استفاده کنند که تا پیش از این حداقل یک‌بار از آنها استفاده کرده‏‌باشند (یک‌بار شماره کارت بانکی خود را در آن وارد کرده‌باشند). به بیان دیگر، حد فاصل بازه زمانی یاد شده، امکان استفاده کاربران از سرشماره‏هایی که پیش از مهرماه از آنها استفاده نکرده‏اند وجود نخواهد داشت.
 
ناگفته نماند تا این لحظه هنوز اطلاع خاصی از راه‏اندازی سرویس رجیستری از سوی بانک‌ها در دسترس نیست و ۱۵ آبان مهلت منطقی بانک‏ها برای قرار دادن این سرویس در اختیار شرکت‏های پرداخت است. 

این یعنی اینکه کدهای دستوری موجود از تاریخ یک مهر‌ماه تا ۱۵ آبان‌ماه، هیچ کاربر جدیدی را نخواهند داشت؟ 
منطقا و طبق قانون بانک مرکزی، این اتفاق نباید بیفتد و ظاهرا جریمه‏هایی هم برای تخطی از این موضوع وضع شده‌است. ما هم از این قانون تبعیت کردیم و امکان استفاده از سامانه #۷۲۰*را برای کاربران جدید علیرغم پیامدهایی همچون نارضایتی کاربران بالقوه و نیز کاهش درآمدزایی مسدود کردیم. با این حال نسبت به اجرای این قانون توسط تمامی شرکت‌ها مطمئن نیستم. 

با این توضیحات، فکر می کنید آینده USSD به کجا می‌رود؟ در آینده برای این سرشماره‌ها چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر بپذیریم که از ۱۵ آبان این قانون اعمال می‌شود، قطعا یک ریزش قابل توجه در این سرویس اتفاق می‌افتد؛ درصدی از کاربران در همان ابتدا این مسیر را رها می‌کنند، درصدی دیگر هم پس از پیگیری و آگاهی از جزییات طرح از این سامانه استفاده نمی‌کنند و مابقی کاربران برای انجام تراکنش تن به ثبت‌کارت‌های خود می‌دهند. 

در خصوص آینده هم، واقعیت این است کهUSSD روشی است که بدلیل عدم وجود بستر مناسب دیتا در ایران از ابتدا ایجاد شد. تقریبا در هیچ جای دنیا چنین سرویسی وجود ندارد و اساساً پروتکلی است برای انجام فعالیت های داخلی اپراتورها؛ به گونه ای که در بسیاری از
کشورها حتی افراد متخصص در حوزه پرداخت هم این سامانه را نمی‌شناسند. از سوی دیگر، رشد بسیار سریع تلفن‌های هوشمند و بهبود وضعیت کیفیت اینترنت روی سیم‌کارت‌ها در کشور باعث شده که به‌دنبال روش‌های جایگزین این سرویس باشیم. در دنیا به‌دلیل دسترسی راحت‌تر و امنیت بیشتر از نرم‌افزارهای موبایلی برای انجام فعالیت‌های پرداختی استفاده می‌کنند که اگر بخواهیم نگاهی جهانی داشته‌باشیم، اپلیکیشن موبایل مناسب‌ترین روش جایگزین است. 

پس این رویکرد بانک مرکزی را که قصد دارد به‌تدریج استفاده از این روش را متوقف کند و مردم را به سمت اینترنت سوق دهد، تایید می‌کنید؟ 
همانطور که می دانید USSD در حال حاضر تراکنش دارد و تراکنش‌های آن هم کم نیست. بالاخره افرادی هستند که به این سامانه علاقه‌مند بوده و یا به دلیل محدودیت‏هایی ناگزیر به استفاده از آن هستند. در سال ۹۰ نسبت فروش شارژ لاجیکال به فیزیکال توسط اپراتور ۲۵ به ۷۵ درصد بود؛ اما درحال‌حاضر، این عدد برعکس شده‌است و تقریبا ۲۵ درصد شارژ در قالب فیزیکال فروش می‌رود که این یعنی روز‌به‌روز تکنولوژی این فرصت را در اختیار ما می‌گذارد تا بتوانیم ابزارهای نوآور را برای فروش راحت‌تر شارژ به شهروندان ارائه دهیم. اتیک یکی از شرکت‌هایی است که در این حوزه دائما به‌دنبال نوآوری است. 

اگر فرض کنیم که روزی USSD به‌طور کامل منحل شود، چند جایگزین برای آن وجود دارد؛ یکی، فروش شارژ فیزیکال است که بعید است اپراتورها بخصوص اپراتورهایی که حجم بالایی از سیم‌کارت‌های اعتباری دارند به این روش برگردند. گزینه بعدی، فروش شارژ روی دستگاه کارت‌خوان و خودپرداز است که فروش شارژ روی خودپرداز به نسبت سهم بازار کمتری دارد. تلفن و موبایل اپ هم روش‌های دیگری است. همان‌طور که پیش از این هم گفتم و با توجه به اینکه کاربران به‌دنبال راحت‌ترین روش خرید شارژ هستند، موبایل اپ جدی‌ترین گزینه در این حوزه است که هر چه امن‌تر و جذاب‌تر باشد، قطعا گرایش مردم به آن بیشتر است. 

آیا اتیک هم به این حوزه ورود کرده‌است؟
بله، به‌خاطر همین روند از اواخر سال گذشته طراحی یک اپلیکیشن موبایلی با نام تجاری ماناپی (Manapay) را آغاز کردیم و قصد داریم در این حوزه فعالیت جدید داشته‌باشیم. البته پیش از این هم، ما با یک سرشماره USSD در بازار بوده‌ایم. کما‌اینکه همین الان هم تمامی سرشماره‌های USSD که در بازار فعالیت می‌کنند به اپلیکیشن روی آورده‌اند و به‌صورت توامان فعالیت می‌کنند. 

مزیت رقابتی ماناپی نسبت به دیگر اپلیکیشن‌ها چیست؟
زمانی که می‌خواستیم ماناپی را طراحی کنیم، بحث زیادی بود که چه کارایی داشته‌باشد؛ آیا ابزاری پیچیده برای انجام تمام فعالیت‌های افراد در حوزه پرداخت باشد یا اینکه اپلیکیشنی خاص برای انجام کارهایی باشد که به‌صورت روزمره یا حداقل خیلی زیاد قرار است توسط کاربران انجام شود. در مجموع مدل دوم را انتخاب کردیم؛ یعنی ابزاری را ایجاد کردیم که کاربران به‌سادگی، سریع و امن بتوانند کاری که می‌خواهند انجام بدهند. با توجه به اینکه نمی توانستیم مزیت رقابتی چندانی در کارایی داشته‌باشیم، تلاش کردیم در دو حوزه UI/UX و عامل انگیزشی کاربران مزیت رقابتی داشته‌باشیم. در ماناپی ماشین جایزه‌ای را ایجاد کرده‌ایم که در درون آن، گیمیفیکیشن قابل توجهی وجود دارد. ویژگی گیمیفیکیشن ماناپی این جذابیت را برای مشتری ایجاد می‌کند که دائما با آن درگیر و در هر مرحله میل به پیشرفت داشته‌باشد. 

جامعه مخاطب ما در این حوزه، افرادی با رده سنی ۱۵ تا ۳۵ سال هستند که انگیزه برای بازی، جذب امتیاز، دریافت جایزه و ... در آنها بیشتر است. لذا با همین تئوری ماشین جایزه را طراحی کردیم و کاربر به‌ازای هر عملی که در ماناپی انجام می‌دهد، امتیاز دریافت می‌کند و با این امتیازها می‌تواند در لحظه، شانس خود را برای برنده شدن جایزه، امتحان کند. علاوه‌بر تمامی این ویژگی‌ها، گرفتن لحظه‌ای جایزه خود باعث افزایش اعتماد در بین کاربران می‌شود.